چهارشنبه هفتم خرداد 14.4 نشست تخصصی با عنوان «پاسخگویی اجتماعی دانشگاه‌های علوم پزشکی: چالش‌ها و راهکارها» به همت معاونت آموزشی (کمیته آموزش پاسخگو دفتر توسعه آموزش EDO دانشکده) در سالن شهید رحیمی دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد.

این مراسم با حضور دکتر مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس برجسته و استاد موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به عنوان سخنران اصلی برگزار شد. در این نشست مدیران دانشگاه، جمعی از اعضای هیئت‌علمی، مدیران توسعه آموزش دانشگاه، دانشجویان و علاقه‌مندان حضور داشتند.

دکتر فراستخواه در آغاز سخنرانی خود به تعریف مفهوم پاسخگویی اجتماعی دانشگاه‌ها پرداخت و تأکید کرد این مفهوم نباید صرفاً به عنوان مجموعه‌ای از واژگان خشک و رسمی مطرح شود، بلکه باید به مثابه روح حیات دانشگاهی، پویا و اثرگذار باشد.

ایشان با استناد به مطالعات کیفی و پدیدارشناختی خود که شامل مصاحبه‌های عمیق و بررسی تجربیات زیسته بود، این پرسش اساسی را مطرح کردند که آیا مسئولیت اجتماعی و پاسخگویی در دانشگاه‌های ما به اصطلاحی بی‌محتوا تبدیل شده است؟ سخنران نشست به ضرورت تحلیل وضعیت‌های آسیب‌زای موجود در فضای دانشگاهی اشاره کرد و توضیح داد که پاسخگویی اجتماعی واقعی باید بر مبنای اخلاق مراقبت شکل بگیرد، نه اخلاق دستوری یا نظارتی صرف.

دکتر فراستخواه با مرور مدل‌های مختلف پاسخگویی اجتماعی از جمله مدل دانشگاه با فضیلت و مدل علم شهروندی، بر اهمیت ارتباط ارگانیک دانشگاه با جامعه تأکید ویژه‌ای داشت. در ادامه جلسه، چالش‌های داخلی نظام دانشگاهی مورد بحث قرار گرفت. مسائلی مانند تضعیف نظام شایسته‌سالاری در مدیریت دانشگاه‌ها، غلبه ملاحظات سیاسی بر تصمیم‌گیری‌های سیاستی و عوامل مهاجرت نخبگان از جمله مواردی بود که به تفصیل بررسی شد.

ایشان تأکید کردند پاسخگویی اجتماعی واقعی باید از سطح شعار و تبلیغات فراتر رود و در عمل به بهبود کیفیت زندگی دانشگاهی و اجتماعی بینجامد. وی در جمع‌بندی مباحث تأکید کردند که پاسخگویی اجتماعی مؤثر نه از طریق دستورالعمل‌های اداری، بلکه از طریق احیای حیات پویای دانشگاهی و تعامل سازنده با جامعه محقق می‌شود.

وی خاطرنشان کردند که دانشگاه زمانی می‌تواند به رسالت اجتماعی خود عمل کند که به نیازهای واقعی مردم توجه داشته باشد و در حل مسائل جامعه مشارکت فعالانه ایفا نماید. در بخش پایانی نشست که به پرسش و پاسخ اختصاص داشت، حضار به طرح دیدگاه‌ها و دغدغه‌های خود پرداختند.

مباحث مطرح شده طیف وسیعی از موضوعات را در بر می‌گرفت، از چگونگی نهادینه کردن پاسخگویی اجتماعی در ساختارهای پیچیده دانشگاهی تا نقش فعال دانشجویان در این فرآیند. یکی از محورهای مهم بحث، امکان جایگزینی اخلاق مراقبت به جای رویکردهای فرمالیستی رایج بود.

این نشست تخصصی با ارائه تحلیل‌های عمیق و پیشنهادهای کاربردی، فرصت ارزشمندی برای تبادل نظر درباره نقش دانشگاه‌های علوم پزشکی در پاسخگویی اجتماعی فراهم آورد. امید است این گفت‌وگوهای سازنده به اقدامات عملی و تحول‌آفرین در نظام آموزش عالی پزشکی کشور منجر شود و گامی در جهت بهبود کیفیت خدمات دانشگاه‌ها به جامعه برداشته شود. برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند بستر مناسبی برای تقویت ارتباط دانشگاه با جامعه و ارتقای مسئولیت‌پذیری اجتماعی نهادهای علمی کشور باشد.