24 مهرماه، زنان پیشگامان خود مراقبتی و حفاظت از خود و اعضای خانواده  در پیشگیری از کووید ۱۹

همزمان به هفته ملی سلامت بانوان و با توجه به نام گذاری 24 مهرماه به عنوان " زنان پیشگامان خود مراقبتی و حفاظت از خود و اعضای خانواده  در پیشگیری از کووید ۱۹" در ادامه گفتگویی با سرکار خانم دکتر صادقی پور، استادیار دانشکده بهداشت و ایمنی، پزشک و متخصص سلامت سالمندی در این خصوص خواهیم داشت.

 

همان طور که مستحضرید شعار روز 24 مهر از هفته سلامت زنان به نقش زنان در خودمراقبتی و حفاظت از اعضای خانواده در پیشگیری از کووید 19 اختصاص دارد، لطفا در این خصوص توضیحاتی بفرمائید.

از دیرباز زنان با داشتن نقش مراقبت از دیگران، سهم به سزایی در سلامت اعضای خانواده و در نتیجه سلامت جامعه داشته اند. در همه دنیا خانه محل امن برای همه افراد خانواده می باشد، فضایی که سرشار از روابط عاطفی عمیق بین اعضاست. این رابطه عاطفی به ویژه بین خانم خانه با سایر اعضاء عمیق تر بوده چه در نقش مادر، چه در نقش همسر و چه در نقش دختر خانواده. به واسطه همین رابطه ی عاطفی، هم دغدغه مراقبت از اعضای خانواده برای خانم ها بیشتر است و هم تاثیرگذاری آنها در شکل دادن به رفتارهای سلامت و رعایت پروتکل های بهداشتی اعضای خانواده.

در دهه های اخیر با بالا رفتن سطح تحصیلات خانم ها و هم افزایش اگاهی آنها در حوزه سلامت، ایفای نقش مراقبتی به مراتب موثرتر و فعالتر از قبل شده و با وجود آن که اشتغال خانم ها نسبت به دهه های گذشته افزایش چشمگیری داشته و این مسله کمی در رقابت با نقش مراقبتی آنها بوده اما خانم ها به خوبی از عهده مدیریت کردن همزمان این مسئولیت ها برآمده اند. گاهی حضور پررنگ و با ارزش خانم ها در این حوزه نادیده گرفته شده و خدای نکرده با رخ دادن بیماری، ناتوانی یا حادثه ای ناخواسته برای خانم خانه، تاثیر این نقش ها تازه به چشم آمده است.

این نقش مراقبتی که زنان انجام می دهند شامل چه مواردی می شود؟

واژه مراقبت شامل طیف گسترده ای از فعالیت ها و اقدامات است، از فراهم کردن یک رژیم غذایی سالم که تامین کننده مواد مغذی مورد نیاز افراد خانواده است و سلامت آنها را مهیا می کند  تا مدیریت کلیه اقدامات بهداشتی و درمانی اعضاء و در نهایت ارائه خدمات مراقبتی و پرستاری به اعضای آسیب پذیر خانواده. مطالعات نشان داده اند که مراقبت های خانم ها به همین موارد ختم نمی شود و حتی خانم های میانسال همچنان در مراقبت از فرزندان بزرگسالشان نقش دارند چه از نظر جسمی و روانی و یا حتی مالی.

در این دوره همه گیری کووید 19 هم مسلما نقش خانم ها در مدیریت و تلطیف فضای بحرانی خانواده بسیار قابل توجه است. به وضوح این که دغدغه آگاهی از شرایط ابتلا به کووید 19 و اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی را در جامعه، بیشتر در خانم ها مشاهده می توان کرد.  از طرف دیگر در این شرایط همه گیری کووید 19، نقش خانم ها را در مشاغل کادر بهداشت و درمان و آموزش نمی توان نادیده گرفت. خانم ها در نقش پزشک، پرستار، پرسنل بهداشتی و سایر اعضای کادر بهداشت و درمان واقعا در این دوره خوش درخشیدند و مسئولیت پذیری آنها مثال زدنی است، همین طور درباره زنان شاغل در حوزه آموزش و پرورش.

با این توصیف فکر می کنید آیا داشتن مسئولیت این نقش های مراقبتی، پیامدی هم برای خانم ها دارد؟

البته. بحث مهمی که در این مراقبت ها وجود دارد و قابل توجه است، مقوله بار مراقبت است. فشارهای مراقبت باعث انواع آسیب های جسمی و روانی می گردد. هرچه پیچیدگی این مراقبت بیشتر باشد، مثلا در مراقبت از سالمند مبتلا به دمانس یا همان زوال عقل، مراقب بیشتر در معرض آسیب قرار دارد چون این نوع مراقبت، هم طولانی مدت است و هم با استرس زیادی همراه است. در نتیجه لازم است به وضعیت مراقب هم توجه شود و به سلامتی او اهمیت داده شود. فرد مراقب ممکن است هم در معرض فرسودگی و آسیب های جسمی قرار بگیرد و هم دچار اضطراب و افسردگی شود.

در دوره پاندمی کووید 19 هم مطالعاتی در سراسر دنیا درباره مساله بار مراقبتی انجام شده که نشان دادند که شرایط همه گیری ویروس، بار مراقبت را برای خانم ها به مراتب بیشتر کرده است. همین اجرای پروتکل های بهداشتی از قبیل شستشوهای بیشتر و ضدعفونی کردن ها و از طرف دیگر تعطیلی مدارس و مهدهای کودک و حضور فرزندان در منزل سبب افزایش بار مراقبتی برای خانم ها شده و آنها را معرض آسیب های بیشتر قرار داده است. لذا لازم است خانم ها از خودشان هم بیشتر مراقبت کنند و در مواقع لزوم حتما از دیگران کمک بگیرند.

این مراقبت از خود که می فرمایید شامل چه مواردی می شود و چه راهکارهایی برای این موضوع پیشنهاد می کنید.

-         اول از هم نباید مراقبت از خود و اعضای خانواده را در برابر کووید 19 کنار بگذاریم و از پروتکل ها غافل نشویم.

-         سعی کنیم غذای سالم و مفید بخوریم تا ایمنی بیشتری در برابر بیماری ها داشته باشیم.

-         آب زیاد بخوریم و به اعضای خانواده هم پیشنهاد بدهیم تا بدن در معرض کم آبی نباشد.

-         ورزش کنیم آن هم ورزش منظم حداقل نیم ساعت در روز

-         خواب کافی داشته باشیم

-         استرس خود را کنتل کنیم.

خانم دکتر صادقی پور لطفا بفرمائید چگونه استرس خود را کنترل کنیم.

- ورزش می تواند به کنترل استرس کمک کند

-         زمانی هرچند مختصر، برای هواخوری در خارج از منزل، قدم زدن و فعالیت های مورد علاقه اختصاص بدهیم.

-         ارتباطمان را با دیگران حفظ کنیم. با افرادی که به آنها اعتماد داریم صحبت کنیم و دغدغه هایمان را برایش مطرح کنیم. در این شرایط قرنطینه از تمایش تلفنی و تصویری استفاده کنیم و یا بارعایت فاصله اجتماعی و ماسک در فضای باز و ایمن ملاقات داشته باشیم.

-         نفس های عمیق بکشیم و از روش های مدیتیشن برای تقویت ذهن بهره ببریم.

-         قدرت معنویت را نباید نادیده گرفت. ارتباط با خدا، توکل کردن و دعا هم به آرامش ما کمک زیادی می کند.

در نهایت اگر نتوانستیم بر استرس یا افسردگی حاصل غلبه کنیم حتما به مشاور و یا پزشک مراجعه کنیم.

در خاتمه باید بگویم آن چه مسلم است این است که کیفیت مراقبت خیلی به سلامت مراقب وابسته است و اگر مراقب به سلامتی خود اهمیت ندهد، نمی تواند به خوبی از سایر اعضای خانواده هم مراقبت نماید.